Palma znaczy dłoń

Nie wiem, czy wiecie, ale łacińskie słowo „palma” oznacza zarówno „dłoń”, jak i „palmę”, przy czym najpierw oznaczało wnętrze dłoni, a dopiero później roślinę, poprzez analogię do wyglądu jej liści. Na początku była jednak DŁOŃ. W języku polskim nie jest to takie oczywiste, nie mamy żadnych obrazowych skojarzeń, a potocznie dzielimy liście palm na dwa rodzaje, a mianowicie „wachlarzowate” i „pierzaste”. Według Wikipedii jest to nieco bardziej zagmatwane, gdyż znajdziemy tam takie urocze określenia jak „dłoniasto złożone”, czy też „parzystopierzaste”.

W innych językach określenia liści wachlarzowatych odwołują się jednak bezpośrednio do słów oznaczających „dłoń”. Jak wspomniałem w naszym języku nie jest to oczywiste, może dlatego, że archetypem palmy jest dla nas palma daktylowa lub palma kokosowa, czyli posiadająca liście pierzaste. Botanicy jednak wiedzą o takich powiązaniach językowych (ale nie zawsze korzystają, o czym w dalszej części).

Chamaerops humilis (karłatka) jest jedyną endemiczną palmą w Europie kontynentalnej, rośnie na wybrzeżu Morza Śródziemnego i być może patrząc właśnie na jej liście, ktoś wypowiedział jako pierwszy słowo „palma”.

Wachlarzowate (palczaste) liście u chamaerops humilis:

Pierzaste liście (równolegle ułożone blaszki) u phoenix canariensis:

Wiele roślin ma w swojej łacińskiej nazwie słowo „palmata” lub „palmatum”. Mnie osobiście zaintrygowała polska nazwa acer palmatum, czyli klonik palmowy. Wszystko co odnosi się do palm może mieć szlachetne konotacje, więc oglądałem te piękne drzewa doszukując się ich podobieństwa do palm. Nie znalazłem. Popatrzcie na zdjęcie poniżej. Wiecie już, dlaczego klon jest palmowy?

Inną taką rośliną jest bambus sasa palmata. Na zdjęciu poniżej pokazałem pewne podobieństwa, ale z kronikarskiego obowiązku muszę dodać, że sasa palmata często wytwarza dłuższe liście o wielu blaszkach, co upodabnia je do liścia wachlarzowatego.

Mam nadzieję, że dowiedzieliście się czegoś ciekawego. Możecie odsunąć sprzed oczu smartfon i (jakby na nowo) spojrzeć na swoją dłoń. To wasza palma. I ostatnia rzecz. Dawniej były po prostu „telefony”, potem „komórki”, a teraz rządzą „smartfony”. W Polsce przeskoczyliśmy pewien etap technologicznego rozwoju. Pamiętajcie, że smartfony wyewoluowały z palmtopów, czyli podręcznych (nomen omen?) komputerów mieszczących się w… dłoni!

Podobno już niedługo będziemy rozmawiać i robić zdjęcia przy użyciu zegarków.